Thủ lĩnh Ama Jhao

Ama Jhao tên thật là Y Yên Ayũn, sinh năm 1840 tại buôn Tung, cách thành phố Buôn Ma Thuột ngày nay khoảng 16 km.

Ama Jhao có tài săn voi nổi tiếng khắp vùng. Ảnh minh họa

Ông được nhiều người yêu quý, kính trọng nhờ tài săn voi. Vợ ông là con gái tù trưởng Ama Phi buôn Ea Yông, xã Ea Yông, huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk. Khi bố vợ mất, ông được dân làng bầu lên làm Tù trưởng. Năm 1889, để xây dựng một con đường nối liền Buôn Ma Thuột với Ninh Hòa (tỉnh Khánh Hòa) thực dân Pháp đã cưỡng chế buộc các bộ tộc Êđê vùng Krông Pắk phải di dời làng, gây nên nỗi bất bình sâu sắc trong lòng Ama Jhao và dân làng. Từ năm 1890, Ama Jhao tổ chức nhiều trận phục kích quân Pháp trên đường. Ông liên kết với các tù trưởng Ama Gơm; Ma Dak, Ama Jak, đồng thời hưởng ứng các cuộc khởi nghĩa của N’Trang Gưh, Ơi H’Mai và MaDla… tạo thành mạng lưới chống đối rộng khắp cao nguyên, gây cho giặc Pháp nhiều tổn thất… Năm 1905, do có tin mật báo, quân Pháp vây bắt và tra tấn ông tàn khốc. Ama Jhao hy sinh vào tháng 3/1905.

Hồ Mai