Ông A Ma Pui - Nguyên Bí thư Tỉnh ủy Đắk Lắk

Ông Ama Pui tên khai sinh là Y Liă Mjâo, sinh ngày 26 tháng 6 năm 1932 tại buôn A Drơng, xã Chư Pơng, huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk. Sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo, cha mất khi ông mới 5 tuổi. Ngay từ lúc còn nhỏ, ông đã sống trong lầm than, khổ cực, tận mắt chứng kiến thực dân Pháp tàn ác với đồng bào mình nên đã sớm giác ngộ lòng yêu nước, căm thù giặc sâu sắc. Ông  tham gia hoạt động cách mạng từ rất sớm, khi mới 14 tuổi.

Từ tháng 6-1946 đến tháng 12-1948, ông  là đội viên đội du kích xã.

Từ năm 1951 - 1952, là giáo viên dạy văn hóa lớp 1 tại trường Văn hóa của tỉnh.

Năm 1953 - 1954, ông tham gia làm đội viên đội vũ trang tuyên truyền (VT3) hoạt động tại Buôn Hồ (nay là huyện Krông Búk).

Sau một thời gian công tác, ngày 26-7-1954, ông  được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam, tại đội vũ trang tuyên truyền VT3 Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk.

Sau khi Hiệp định Giơnevơ được ký kết (tháng 7-1954), ông  được phân công ở lại không đi tập kết ra miền Bắc và tiếp tục hoạt động trong đội vũ trang công tác tại vùng Buôn Hồ, tuyên truyền thắng lợi của Hiệp định Giơnevơ trong vùng đồng bào các dân tộc.

Từ năm 1957, ông  là Huyện ủy viên huyện Buôn Hồ, được giao phụ trách một số xã phía bắc Buôn Hồ.

Từ năm 1960 - 1963, ông  được phân công là Huyện ủy viên phụ trách liên xã Suk Drah, Buôn Yah thuộc quận Buôn Hồ.

Tháng 5-1964, với cương vị là Tỉnh ủy viên, ông  được phân công làm Bí thư huyện 4 (mật danh là F18).

Trên cương vị Bí thư ông  luôn luôn gần gũi nhân dân, nắm bắt tình hình và chỉ đạo phong trào cách mạng.

Từ tháng 2-1965 đến tháng 8-1965, Tỉnh ủy điều động ông  về làm Phó Ban Tuyên huấn Tỉnh ủy, phụ trách công tác tuyên truyền ở vùng phía Nam đường 21 (nay là quốc lộ 26).

Tháng 01-1966, tỉnh phân công ông  làm Phó  Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy Đắk Lắk.

Sau một thòi gian, tháng 01-1968 do yêu cầu nhiệm vụ, tỉnh phân công ông  về làm Thường vụ Thị ủy Buôn Ma Thuột, với cương vị là Tỉnh ủy viên, được phân công chuyên trách nắm tình hình vùng ven thị xã Buôn Ma Thuột.

Đến tháng 12-1968, tổ chức lại điều động ông  làm Bí thư huyện 5 (H5), tháng 11-1971, về làm Bí thư huyện 4 (H4).

Tháng 10-1972 ông  là Trưởng Ban Dân vận Mặt trận tỉnh Đắk Lắk. Tháng 12-1972 ông  lại được điều về làm Bí thư huyện 5.

Sau khi Buôn Ma Thuật được giải phóng, tháng 4-1975 với cương vị là Tỉnh ủy viên ông  được phân công làm Phó Bí thư Thị ủy, Phó Chủ tịch ủy ban nhân dân, Chủ tịch Mặt trận thị xã Buôn Ma Thuột.

Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk lần thứ VII ông  được bầu vào Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đắk Lắk, sau đó ông  được cử đi học tại Trường Đảng cao cấp Nguyễn Ái Quốc (Hà Nội).

Tháng 8-1977 ông  về lại làm Bí thư huyện ủy Krông Búk. Tháng 1-1979 đến tháng 12-1986 ông  được bầu vào Ban Thường vụ Tỉnh ủy ; Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VI, Phó Chủ tịch Úy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk.

Tháng 6-1991, tại Đại hội đại biểu toàn quóc lần thú VII của Đảng ông  được bầu làm úy viên Ban Chấp hành Trung ương.

Năm 1992 tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk lần thứ XI ông  được bầu làm Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk. Hội nghị Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk giữa nhiệm kỳ khóa XI ông  được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Ông  là đại biểu Quốc hội khóa VIII, khóa IX; Ủy viên Hội đồng Dân tộc của Quốc hội khóa VIII, IX; đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh từ khóa II đến khóa V. Năm 1997 ông  nghỉ công tác.

Ông  Ama Pui là một chiến sĩ cách mạng xuất sắc của dân tộc Ê Đê, của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên, người cán bộ có tài, có đức của Đảng, Nhà nước ta, đã hoạt động không biết mệt mỏi, cống hiến cả cuộc đời mình cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc. Trải qua nhiều cương vị khác nhau, dù bất cứ nhiệm vụ nào mà Đảng và tổ chức phân công ông cũng sẵn sàng nhận và làm tròn nhiệm vụ, luôn gắng sức cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân. Ama Pui thật xứng đáng là người con thân yêu của nhân dân các dân tộc Đắk Lắk anh hùng.

Quá trình cống hiến của ông  được Đảng và Nhà nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhì, Huân chương Quyết thắng hạng Nhất, Huân chương Giải phóng hạng Nhất, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất và nhiều Huân, Huy chương cao quý khác, Huy hiệu 50 năm tuổi Đảng.

Ông  mất ngày 22-11-2005 tại thành phố Buôn Ma Thuột.

Tên ông được đặt tên cho con đường rất đẹp và thanh bình ở TP Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk.